BIẾT KHEN CHÊ ĐÚNG LÚC

Du sĩ Potaliya đi đến Thế Tôn và trao đổi những lời chào hỏi với Ngài. sau đó, Thế Tôn nói với ông ấy:

- Này Potalya, có bốn hạng người này hiện có mặt trong đời. Thế nào là bốn?

1. Ở đây, có người nói lời chê trách với người đáng chê trách và lời chê trách ấy là chính xác, đúng sự thật và đúng lúc; nhưng vị ấy không khen ngợi người đáng khen ngợi, mặc dù lời khen ngợi là chính xác, đúng sự thật và đúng lúc. 
2. Có người khen ngợi người đáng khen ngợi và lời khen ngợi ấy là chính xác, đúng sự thật và đúng lúc; nhưng vị ấy không nói lời chê trách với người đáng chê trác, mặc dù lời chê trách ấy là chính xác, đúng sự thật và đúng lúc.
3. Lại có người không nói lời chê trách với người đáng chê trách, mặc dù lời chê trách ấy là chính xác, đúng sự thật và đúng lúc; và vị ấy cũng không khen ngợi người đáng khen ngợi, mặc dù lời khen ngợi ấy là chính xác, đúng sự thật và đúng lúc.
4. Lại có người khác nói lời chê trách với người đáng chê trách và lời chê trách ấy là chính xác, đúng sự thật và đúng lúc; vị ấy cũng khen ngợi người đáng khen ngợi và lời khen ngợi ấy là chính xác, đúng sự thật và đúng lúc.

Đây là bốn hạng người hiện có mặt trong đời. Này Potaliya, giờ đây đối với ông, người nào trong bốn hạng người ấy là tối ưu và tối thắng?

- Thưa Tôn giả Gotama, đối với con, người tối ưu và tối thắng là người không nói lời chê trách với người đáng chê trách, mặc dù lời chê trách ấy là chính xác, đúng sự thật và đúng lúc; và vị ấy cũng không khen ngợi người đáng khen ngợi, mặc dù lời khen ngợi ấy là chính xác, đúng sự thật và đúng lúc. Vì sao vậy? Thưa Tôn giả Gotama, vì điều tối thắng chính là xả.

- Này Potaliya, trong bốn hạng người này, Ta xem tối ưu và tối thắng là hạng người nói lời chê trách với người đáng chê trách và lời chê trách ấy là chính xác, đúng sự thật và đúng lúc; và vị ấy cũng khen ngợi người đáng khen ngợi, và lời khen ngợi ấy là chính xác, đúng sự thật và đúng lúc. Vì sao vậy? Này Potaliya, bởi vì điều tối ưu và tối thắng là biết khen chê đúng lúc trong cả hai trường hợp. 

(Tăng Chi Bộ Kinh I, Ch.IV, (X): 100, tr.742-745)